Energielabels

Het energielabel wordt steeds belangrijker op de woningmarkt en vanaf 2024 is het zelfs een leidende factor voor de leenruimte van huizenkopers. Huishoudens die een woning met een gunstig energielabel kunnen bemachtigen, besparen op hun energierekening, waardoor ze meer ruimte in hun budget overhouden voor ‘bijvoorbeeld hogere hypotheeklasten’, schrijft Hugo de Jonge bij het aanbieden van de leennormen 2024 aan de Tweede Kamer na advies van budgetinstituut Nibud.

Gaan we dan ein-de-lijk kijken naar de werkelijke ruimte die mensen in hun portemonnee hebben om aan hypotheeklasten te besteden? Nee, toch niet. Zo zegt een energielabel niet alles over de echte energielasten van een huishouden. Hoe vaak zijn de gezinsleden thuis? Wordt er ook thuis gewerkt? Hoe zuinig springen de bewoners met energie om?

Uit onderzoek van Rabo Research van begin dit jaar blijkt bijvoorbeeld dat gedrag een grotere voorspeller van energieverbruik is dan het label an sich. Bij woningen met een slecht label ligt het feitelijke verbruik lager dan het theoretisch verwachte verbruik, terwijl het verbruik bij woningen met een gunstig label juist hoger ligt. Dat komt bijvoorbeeld doordat huishoudens in een grondig geïsoleerd huis minder noodzaak ervaren om zuinig met energie om te gaan.

En ook de meetmethoden hebben hun beperkingen, zegt het onderzoek: het effect van dakisolatie is bijvoorbeeld niet zo groot als je de slaapkamers toch nooit verwarmt. Overigens worden bij de opname van een woning nogal eens foutjes gemaakt.

Hugo de Jonge verwacht dat het foutpercentage in 2023 teruggedrongen zal zijn tot maximaal 10% en beloofde goed toe te zien op de kwaliteit van de energieprestatieadviseurs. De functie wordt desondanks als studentenbijbaan gepromoot, zag ik; voor een ‘all-insalaris van €20 per uur’ kun je aan de slag.

Wie sober leeft, heeft toch ook ruimte over? En denk aan het stel met één kind versus het koppel met vier kinderen
Dan nog dit: als ‘meer ruimte in het budget’ de voorwaarde is om een hogere hypotheeklast te mogen dragen, waarom mag die ruimte dan niet op een andere manier tot stand komen? Alsof we niet méér per huishouden variërende kostenposten hebben dan alleen de energienota.

Wie sober leeft, zonder auto en dure vakanties, heeft toch ook ruimte over? Of denk aan het stel met één kind versus het koppel met vier kinderen? Of kijk naar gedrag: leen je liever geld uit aan de big spender of aan miep kniep? De technische mogelijkheden om deze variaties in kaart te brengen zijn er allang, toch experimenteren banken slechts heel voorzichtig met dit soort maatwerk.

Het is natuurlijk ook makkelijker om het onderpand van een label te voorzien dan om een etiketje op elke klant te moeten plakken met de mogelijke morele dilemma’s van dien. Bovendien streven banken naar klimaatneutrale balansen en daar hoort een zo hoog mogelijk gemiddeld energielabel bij.

Hypotheeknormen inzetten om de verduurzaming te versnellen: het dient ongetwijfeld een doel, maar met het berekenen van écht verantwoorde maandlasten voor een individueel huishouden heeft het weinig te maken.

Bron: FD d.d. 21 november 2023